National Gallery of Canada	Ottawa, Canada Cornelia Hahn Oberlander 1933

Terre Sauvage: twee museumtuinen herbergen de ziel van Canada

De kunstenaars van de befaamde Group of Seven schilderden in de jaren twintig en dertig het ruige Noord-Amerikaanse landschap van de taiga om zich af te zetten tegen de lieflijkheid van de Europese landschapschilders. De taiga beslaat het grootste deel van Canada en bestaat uit uitgestrekte naaldbossen van den, lariks en spar.

Cornelia Hahn Oberlander – een van Canada’s meest vooraanstaande landschapsontwerpers – nam de kunstwerken van de Group of Seven ter inspiratie voor de museumtuin van de National Gallery of Canada, in 1983 ontworpen door architect Moshe Safdie. De werken zouden direct tegenover de tuin komen te hangen. Met haar ontwerp voor de museumtuin wilde Hahn Oberlander een nationale identiteit uitdrukken, gebaseerd op het eigen landschap. Daarover zei ze: ‘Ons landschap draagt bij aan ons gevoel van identiteit, wie we zijn en waar we leven.’ ( i ) Het werk Terre Sauvage van A.Y. Jackson uit 1913 was voor haar de voornaamste inspiratiebron: een beeld van ruige natuur, met bewolkte luchten en rotspartijen, van waaruit bomen en planten groeien.

De tuin ligt op een wigvormige kavel van zo’n 84 bij 45 meter. Het ligt iets verdiept ten opzichte van het museumgebouw en is goed zichtbaar voor passanten. Op de grond een grillige en onregelmatige rotsvloer, zonder paden of bankjes – net als in het landschap waarnaar de tuin verwijst, is het aan bezoekers zelf om het te verkennen en toe te eigenen. In de groeven en scheuren van nauwkeurig geplaatste rotsen zijn kornoelje, iris en bergden geplant. Hahn Oberlander zocht naar bomen die er door de wind geteisterd uit zagen, kaarsrechte stammen van de kwekerij zouden hier niet op hun plaats zijn.

De tuin die Hahn Oberlander ontwierp is geen driedimensionale vertaling van het schilderij Terre Sauvage en het is zeker geen uitsnede van het taigalandschap. Het is een vertaling van kenmerkende elementen, als een poging om de ziel van het Canadese landschap te vangen in een tuin, zoals de kunstenaars van de Group of Seven dit trachtten te doen in hun schilderijen.

In 2018 maakte Hahn Oberlander een tweede tuin binnenin het museum, een verwijzing naar het landschap van Canada van vóór menselijke bemoeienis. Het tuinontwerp verwijst ook naar de indrukwekkende locatie van het museum op Nepean Point, een rotsachtige heuvel met uitzicht over de rivier de Ottawa. De tuin bestaat uit grote kalkstenen rotsen uit het Canadian Shield. De rotsen vormen heuveltjes, waartussen een kiezelpad loopt, een verwijzing naar een rivierbedding.

( i )	http://www.vancouversun.com/life/opinion+queen+green+just+keeps+sowing/9981725/story.html